Tourismos Travel Guru: Κέρκυρα, η Κόμισσα του Ιονίου!

Αν σου πρότεινα να περάσουμε παρέα το Πάσχα στην Κορυφώ και να τρέξουμε 10 χιλιόμετρα, τότε σίγουρα θα με κοιτούσες πολύ περίεργα και ίσως αρνιόσουν. Μέχρι την στιγμή που θα σου μαρτυρούσα ότι Κορυφώ είναι το Βυζαντινό όνομα της Κέρκυρας, ο λόγος που οι ξένοι την αποκαλούν ως σήμερα Κορφού (Corfu). Τότε θα με αγαπούσες και πάλι και θα ερχόσουν να πάμε παρέα στην Κόμισσα του Ιονίου, την μαγευτική ξεμυαλίστρα Κορυφώ – ΚΕΡΚΥΡΑ! Δείτε το βίντεο:

Αρχοντική και κοσμοπολίτισσα, η παλιά πόλη της Κέρκυρας μας ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, σε εποχές ρομαντικές, τότε που η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας έκανε κουμάντο στο νησί, χτίζοντας παλάτια για Κόμητες και Κοντέσες, οικίες και κτίρια πανέμορφα που σήμερα αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά υπό την προστασία της Unesco, ή λίγο αργότερα όταν εδώ βρέθηκαν οι Γάλλοι του Ναπολέοντα, οι Βρετανοί και κατόπιν ήλθε η Ενσωμάτωση με την μητέρα Ελλάδα. Αυτή είναι η Κέρκυρα, ένα νησί που αξίζει να το τρέξεις (κυριολεκτικά και μεταφορικά) όλες τις εποχές του χρόνου, καθώς με 102.000 μόνιμους κατοίκους, αρκετούς φοιτητές και επισκέπτες δεν νομίζω ότι εύκολα θα νιώσεις την μοναξιά άλλων νησιών εκτός τουριστικής περιόδου. Σκέψου μόνο ότι η πόλη της Κέρκυρας λόγω ιστορικών συνθηκών, είναι ένα από τα πιο παλιά αστικά κέντρα της Ελλάδας και από τα πλέον πυκνοκατοικημένα νησιά της Μεσογείου με πυκνότητα πληθυσμού 193 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Εμείς γίναμε Ραννιστές και διατρέξαμε τα καντούνια και τους δρόμους της Κέρκυρας κατά την διάρκεια ενός υπέρλαμπρου χειμωνιάτικου σαββατοκύριακου του Γενάρη. Οι προτεινόμενες διαδρομές είναι δύο: η πρώτη περιλαμβάνει 10 χιλιόμετρα περιμετρικά και μέσα στην πολύχρωμη πόλη της Κέρκυρας, θαυμάζοντας αξιοθέατα όπως τη Σπιανάδα, που είναι η μεγαλύτερη πλατεία των Βαλκανίων, το Παλιό και το Νέο Φρούριο, το Δημαρχείο (Θέατρο Σαν Τζιάκομο) κ.α. Ενώ στην δεύτερη διαδρομή τρέχουμε λίγο παραπάνω από 10 χμ για να φτάσουμε από την πόλη ως το παλάτι Μον Ρεπό, την θέση Κανόνι με την απαράμιλλη θέα προς το Ποντικονήσι και επιστροφή.

Ας μελετήσουμε και τις δύο, στους παρακάτω χάρτες που με κλικ μπορούμε να τους αποθηκεύσουμε στις δρομικές εφαρμογές μας:

Λίγα λόγια για την Ιστορία της Κέρκυρας. Οι αρχαίοι Κερκυραίοι επαίρονταν για το ότι κατάγονταν από τους μυθικούς Φαίακες, την Ναυσικά και τον βασιλιά Αλκίνοο, σε σημείο που ονόμασαν το πολεμικό τους λιμάνι, "Λιμήν Αλκινόου". Η "Απήδαλος Ναυς", το σημερινό έμβλημα της πόλης, εξακολουθεί να παραμένει σύμβολο της ναυτικής δεξιοτεχνίας των Φαιάκων.

Εκτός από το Ομηρικό όνομα Σχερία στις φιλολογικές πηγές συναντάμε και διάφορες άλλες ονομασίες, όπως Κασσωπαία, Κεραυνία, Φαιακία, Κόρκυρα ή Κέρκυρα (Δωρικά), Γοργώ ή Γοργύρα και πολύ αργότερα τα μεσαιωνικά ονόματα Κορυφώ ή Κορφοί, εξ΄ αιτίας των δύο χαρακτηριστικών κορυφαίων βράχων του Παλαιού Φρουρίου της Κέρκυρας.

Το νησί της Κέρκυρας κατοικήθηκε ήδη από την Παλαιολιθική Εποχή. Τότε η Κέρκυρα αποτελούσε συνέχεια της οροσειράς της Πίνδου και ήταν ενωμένη με την απέναντι Ηπειρωτική ακτή. Η ιδιαίτερα σημαντική γεωγραφική θέση της Κέρκυρας στο δρόμο για τις ακτές της Αδριατικής και της Ιταλίας προκάλεσε το ενδιαφέρον των Ερετριέων γύρω στο 750 π.Χ. Την Ευβοϊκή αποικία κατέλυσε το 734 π.Χ. ομάδα Κορινθίων με αρχηγό τον Χερσικράτη.

Η νέα Κορινθιακή αποικία, που ονομάστηκε Χερσούπολη, θα αναπτυχθεί λίγο νοτιότερα από την σημερινή πόλη, στην χερσόνησο της Παλαιόπολης. Η Κέρκυρα αναδείχθηκε σε μεγάλη εμπορική και ναυτική δύναμη του Ελληνικού κόσμου, απέκτησε ισχυρό πολεμικό στόλο και δική της αποικία: την Επίδαμνο (σημερινό Δυρράχιο). Η εμπλοκή της Κέρκυρας στον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.) που ξεσπά με αφορμή την εθελούσια προσχώρηση της αποικίας της Επιδάμνου στην Κόρινθο και η επακόλουθη εμφύλια διαμάχη αριστοκρατικών και δημοκρατικών έχουν σαν αποτέλεσμα την σταδιακή αποδυνάμωση του νησιού. Μετά από διάφορες επιδρομές και επικυριαρχίες η Κέρκυρα το 229 π.Χ. εξαναγκάζεται να ζητήσει την προστασία των Ρωμαίων, στους οποίους και υποτάσσεται με την θέλησή της, προκειμένου να προστατευθεί από τους Ιλλυριούς πειρατές. Στη Ρωμαϊκή κυριαρχία μένει για πέντε αιώνες (337 μ.Χ.).

Το 395 μ.Χ. η Κέρκυρα περιέρχεται στο Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος και ακολουθεί την τύχη και τις περιπέτειες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι το 1204, οπότε καταλύθηκε από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας. Οι ήρεμοι ρυθμοί της αρχαίας ζωής διακόπτονται το 455 μ.Χ. από τις Βανδαλικές επιδρομές. Μέχρι τον 11ο αιώνα Ούννοι, Βάνδαλοι, Γότθοι και Άραβες απειλούν και λεηλατούν την Κέρκυρα. Η αντίδραση της Κωνσταντινούπολης για το δυτικό αυτό όριο της αυτοκρατορίας δεν ήταν πάντα άμεση. Καθοριστικής σημασίας όμως για την μετέπειτα ζωή της πόλης υπήρξε η κατάληψη και λεηλασία του νησιού από τον βασιλιά των Ερούλων Γότθων Τοτίλα το 551 μ.Χ. Τότε ερειπώθηκε η Χερσούπολη και οι κάτοικοί της άρχισαν σταδιακά να την εγκαταλείπουν και δημιούργησαν μια άλλη, βορειότερα σε θέση εκ φύσεως πιο οχυρή, ανάμεσα στους βράχους της κοντινής δίκορφης χερσονήσου, η οποία σταδιακά οχυρώνεται και απ΄ όπου προέρχεται το μεσαιωνικό όνομα Κορυφώ ή Κορφοί.

Με την κατάλυση του Βυζαντινού κράτους από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας και σύμφωνα με την συνθήκη του Οκτωβρίου του 1204 γνωστή ως Partitio Terrarum Imperii Romaniae, η Κέρκυρα περιέρχεται στο μερίδιο των Βενετών.

Οι Βενετοί στην πρώτη αυτή βραχυπρόθεσμη παρουσία τους στην Κέρκυρα (1204-1214), διαίρεσαν τη γη σε δέκα φέουδα και την μοίρασαν σε ισάριθμους συμπατριώτες τους ευγενείς.

Το 1214 το νησί περνά στην κυριαρχία του Μιχαήλ Α΄ Άγγελου Κομνηνού, Δεσπότη της Ηπείρου. Ο νέος ομόφυλος και ομόθρησκος Αυθέντης και οι διάδοχοί του, ανανεώνουν τα παλαιότερα προνόμια και ενισχύουν την άμυνα του νησιού, βελτιώνοντας τις οχυρώσεις της μεσαιωνικής πόλης. Στα δυτικά του νησιού, σύμφωνα με την παράδοση, κατασκευάζονται τα κάστρα Γαρδίκι και Αγγελόκαστρο.

Η κυριαρχία των Δεσποτών της Ηπείρου έληξε το 1258, και για τα επόμενα 120 περίπου χρόνια (1267-1386), βίωσε την Ανδηγαυϊκή κυριαρχία υπό τον Κάρολο Α’

Η επιζήτηση ασφαλέστερης διαμονής την εποχή αυτή, είχε σαν αποτέλεσμα την συσσώρευση όλο και περισσότερων κατοίκων στην οχυρωμένη πόλη γύρω από τις κορυφές του κάστρου. Όσοι περίσσευαν άρχισαν να εγκαθίστανται κοντά σε αυτήν, έξω από τα τείχη και έτσι άρχισε να δημιουργείται το μπόργκο (el borgo, emporio) ή ξώπολι, που τα επόμενα χρόνια δέχεται ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων για να αντικαταστήσει στο τέλος τη μεσαιωνική πόλη.

Στα τέλη του 14ου αιώνα το αναθερμασμένο ενδιαφέρον της Βενετίας για το νησί επιδιώκει και πετυχαίνει να αποσταλούν τον Μάιο του 1386 πέντε εκλεγμένοι πληρεξούσιοι του Κερκυραϊκού Συμβουλίου στη Βενετία για να ζητήσουν την έγκριση της Συγκλήτου στην οικειοθελή υποταγή της Κέρκυρας και να δώσουν τον όρκο πίστης, υπό τον όρο να υπερασπίζεται αιωνίως την πόλη και το νησί.

Οι Βενετικές δυνάμεις καταλαμβάνουν το νησί και η παραχώρηση του χρυσόβουλου τον Ιανουάριο του 1387 επιβεβαιώνει όλα τα προγενέστερα προνόμια που είχαν παραχωρηθεί και ρυθμίζει τις σχέσεις του νησιού με την Γαληνοτάτη Δημοκρατία διασφαλίζοντας ως αντάλλαγμα την πιστότητα και την αφοσίωση των νέων υπηκόων στη μόνη δημοκρατία του καιρού της, όπως ήθελε να αυτοαποκαλείται η βενετική ολιγαρχία. Έτσι, εδραιώθηκε και επίσημα την κατοχή του νησιού, που κράτησε 411 χρόνια, 11 μήνες και 11 μέρες.

Κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ενετοκρατίας, που υπήρξε η μακροβιότερη ξένη κατοχή του νησιού, συντελέστηκαν σημαντικές αλλαγές σε όλους τους τομείς. Η Βενετική Δημοκρατία καταλύεται το 1797 από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη και με την συνθήκη του Campo Formio τα Επτάνησα και οι Ενετικές κτήσεις στην Ήπειρο προσαρτώνται στη Γαλλία. Ο τελευταίος Βενετός διοικητής του νησιού Αυρήλιος Widmann παραδίδει το νησί στους Γάλλους στρατιώτες του Ανσέλμο Ζεντιλί, που γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό από τον Κερκυραϊκό λαό.

Σύμφωνα με τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, που ήταν ήδη γνωστές στην Κέρκυρα, πρώτο μέλημα υπήρξε η κατάργηση του αριστοκρατικού πολιτεύματος, ο σχηματισμός δημοτικού συμβουλίου και η εφαρμογή του Γαλλικού Συντάγματος του 1795. Στην Κέρκυρα μέσα σε πανηγυρισμούς φυτεύτηκε το "δένδρο της Ελευθερίας", κάηκε το "Libro d' Oro" και αναρτήθηκε η Γαλλική σημαία.

Σύντομα όμως οι πανηγυρισμοί αντικαταστάθηκαν από την αμφιβολία και τη δυσφορία. Η επιβολή νέων φόρων, η εισφορά υπό τύπον "δανείου", οι λεηλασίες και η διάψευση των ελπίδων για απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδος από τους Τούρκους, συντέλεσαν ώστε να υποχωρήσει ο αρχικός ενθουσιασμός των Κερκυραίων και να αντικατασταθεί από απροκάλυπτη έχθρα.

Εναντίων των επεκτατικών βλέψεων του Ναπολέοντα στην Ανατολή συστήθηκε η Ρωσοτουρκική συμμαχία η οποία, εκμεταλλευόμενη τη δυσαρέσκεια των κατοίκων των Ιονίων Νήσων για τους Γάλλους, κατέλαβε τα νησιά (1799-1807).

Το Μάρτιο του 1799 ο Ρώσος ναύαρχος Ουσακώφ, μετά από τετράμηνη πολιορκία, κατέλαβε την Κέρκυρα και ανέθεσε προσωρινά τη διακυβέρνηση του νησιού σε ομάδα ευγενών και μερικών αστών.

Ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός θεωρείται η σύσταση το 1800 της Επτανήσου Πολιτείας, του πρώτου Ελληνικού Κράτους μετά το 1453, και η αναγνώρισή του ως κράτος φόρου υποτελές στο Σουλτάνο. Οι αντιπρόσωποι της Επτανήσου στην Κωνσταντινούπολη συνέταξαν Σύνταγμα, που ονομάστηκε "Βυζαντινό" και αναγνωρίστηκε από την "Πύλη".

Η στροφή σε αριστοκρατική μορφή πολιτεύματος και ο αποκλεισμός άλλων τάξεων από την εξουσία δεν άργησε να φέρει αναταραχές. Η Γερουσία για να αντιμετωπίσει την κατάσταση έδωσε δικτατορικές εξουσίες στον πρόεδρό της Σπυρίδωνα Θεοτόκη, η κατάσταση όμως δεν μπόρεσε να ελεγχθεί αποτελεσματικά.

Η De facto όμως αναγνώριση του δικαιώματος επεμβάσεως της Ρωσίας στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Επτανήσου Πολιτείας οδήγησε αναπόφευκτα στην απώλεια της αυτονομίας της και η Ρωσία, ως τελικός ρυθμιστής των πολιτικών πραγμάτων, παραχώρησε τα Επτάνησα στον Ναπολέοντα κατά την υπογραφή της συνθήκης του Τιλσίτ το 1807.

Τον Σεπτέμβριο του 1807 ο Ναπολέων, προ πολλού εστεμμένος αυτοκράτορας της Γαλλίας, απέστειλε τον στρατηγό Cesar Berthier ως διοικητή στην Κέρκυρα, ο οποίος κατέλυσε την Επτάνησο Πολιτεία διακηρύσσοντας ότι η περιοχή αυτή αποτελούσε τμήμα της Γαλλικής Αυτοκρατορίας.

Ο Ναπολέων, λόγω της στρατηγικής θέσης της Κέρκυρας στην Αδριατική, διέταξε τον εκσυγχρονισμό των οχυρώσεών της, αναθέτοντας τη διοίκηση του νησιού στον Donzelot, με εντολή να κρατήσει την Κέρκυρα πάση θυσία. Η αμυντική διάταξη ενισχύθηκε με κατασκευές νέων οχυρών (Λαμποβίτισσα και Βίδο) και έξη περιμετρικών πυροβολείων.

Οι Γάλλοι επίσης βελτίωσαν τη ρυμοτομία και την αρχιτεκτονική της πόλης, μετέτρεψαν τη Σπιανάδα σε δενδρόφυτη πλατεία και κατασκεύασαν στη δυτική της πλευρά την τοξοστοιχία που είναι γνωστή με το όνομα "Λιστόν". Στις δραστηριότητές τους οφείλεται η εισαγωγή της καλλιέργειας της πατάτας, η καθιέρωση του εμβολιασμού, και η ίδρυση Σχολής Καλών Τεχνών. Το σημαντικότερο όμως έργο τους ήταν η ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας (1808), του πρώτου πανεπιστημίου της Νεότερης Ελλάδος.

Το 1814 το άστρο του Ναπολέοντα βρισκόταν στη δύση του. Μετά τις πολιτικές εξελίξεις ο στρατηγός Francois-Xavier Donzelot έλαβε εντολή να παραδώσει την Κέρκυρα την οποίαν παρέλαβε ο Άγγλος στρατηγός Campell στις 26 Ιουνίου 1814. Το Συνέδριο της Βιέννης το 1815 υιοθέτησε την πρόταση του εκπροσώπου της Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια, που πρότεινε να αναγνωριστούν τα Επτάνησα ελεύθερα και ανεξάρτητα υπό Βρετανική προστασία.

Την 21η Μαΐου 1864 και μετά από έντονες διπλωματικές διαβουλεύσεις η Κέρκυρα και τα υπόλοιπα Επτάνησα ενώνονται με την Ελλάδα. Είχε προηγηθεί απόφαση του ΙΓ΄ Ιόνιου Κοινοβουλίου και επικύρωση της απόφασης από την προστάτιδα δύναμη. Την Ένωση διευκόλυνε η εκλογή στον θρόνο της Ελλάδος του φιλοβρετανού Δανού πρίγκιπα Γεωργίου Α΄ και από τότε τα Ιόνια Νησιά συμμερίζονται την τύχη της υπόλοιπης Ελλάδος.

Παρότι η συνθήκη παραχώρησης προέβλεπε για την Κέρκυρα καθεστώς "διηνεκούς ουδετερότητος" το νησί ενεπλάκη στις πολεμικές συγκρούσεις του 20ου αιώνα.

Το 1952 αρχίζει να λειτουργεί η Μεσογειακή Λέσχη (Club Mediteranee) και ένα νέο κεφάλαιο αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα. Από το 1960 και μετά ο τουρισμός γίνεται για την Κέρκυρα μια από τις δύο πιο σημαντικές πλουτοπαραγωγικές της πηγές. Η σταδιακή οικονομική ανάκαμψη επιφέρει και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου.